De Bijbel en muziekinstrumenten

1. Het prille begin.

Alle Christenen zijn het erover eens dat er in het oude Testament gesproken wordt over muziekinstrumenten. In de tempeldienst wordt veelvuldig gesproken over instrumenten en het boek van Psalmen spreekt heel duidelijk over het gebruik van het instrument in het prijzen van God.

In een reeks van artikelen willen we het instrument gaan volgen vanaf het begin. In deze reeks van artikelen willen we graag wat meer gaan ontdekken over instrumenten in de Bijbel. Waar worden ze voor het eerst genoemd? Hoe ging het rond de tabernakel? Hoe ging het onder David? Onder de wet van Mozes? Instrumenten in het boek van Openbaring en natuurlijk instrumenten in het nieuwe Testament.

In dit eerste artikel willen we graag helemaal teruggaan naar het begin, Genesis.

Genesis 4:
19 En Lamech nam zich twee vrouwen; de ene heette Ada, en de andere Silla.
20 En Ada baarde Jabal; hij is de vader geworden van hen, die in tenten en bij de kudde wonen.
21 En de naam van zijn broeder was Jubal; hij is de vader geworden van allen, die citer en fluit bespelen.
22 En Silla baarde eveneens, namelijk Tubal-kain, [de] [vader] [van] de smeden, allen, die koper en ijzer bewerken. En de zuster van Tubal-kain was Naama.

Vanuit deze passage leren we hoe Jubal de vader, uitvinder, is geworden van allen die de citer en de fluit bespeelden.

Citer:
03658 kinnowr
1) citer, harp, lier

Fluit:
05748 uwgab of uggab
1) muziekinstrument
1) mogelijk een fluit, rietfluit of panfluit

De hier genoemde muziekinstrumenten zijn “kinnor”, een snaarinstrument veelal vertaald met harp, en “ughab”, hoogstwaarschijnlijk een soort panfluit, bestaande uit meerdere met elkaar verbonden stukken riet of pijpen. Dit blaasinstrument komt, in verhouding tot andere in de Schrift genoemde muziekinstrumenten, zelden voor. (Ps. 150: 4; Job 21: 12; 30: 31)

Hier, in Genesis 4, vinden we de uitvinder, de vader, van de citer en de fluit.
Interessant is ook hoe in vers 22 diegene genoemd worden die de vader werd van de smeden, die koper en ijzer bewerkten. Koper en ijzer, het materiaal waarvan bepaalde muziekinstrumenten gemaakt zijn.

Met andere woorden, hier vinden we beschreven de vader van de citer en fluit alswel de vader van de smederij. Het begin van het instrument.

Genesis 31:
26 En Laban zeide tot Jakob: Wat hebt gij gedaan, dat gij mij misleid en mijn dochters als krijgsgevangenen weggevoerd hebt?
27 Waarom zijt gij heimelijk gevlucht en hebt gij mij misleid en het mij niet medegedeeld? Ik zou u dan uitgeleide hebben gedaan met vreugdebetoon en liederen, met tamboerijn en citer.
28 Gij hebt mij niet eens gelegenheid gegeven mijn zonen en dochters te kussen; zodoende hebt gij dwaas gehandeld.

Tamboerijn:
08596 toph
1) tamboerijn

Citer:
03658 kinnowr
1) citer, harp, lier

En zo komen we in Genesis 31, in het verhaal van Jacob en Laban.
Jacob kwam voor Laban werken, na zijn vlucht voor zijn broer Esau, en had Rachel en Lea gekregen als vrouw. Maar Jacob was op een bepaald moment gevlucht voor Laban.

Als ze dan elkaar weer zien stelt Laban dat hij niet had moeten vluchten met de dochters van Laban, maar liever had Laban hen uitgeleide gedaan met vreugdetoon, liederen, tamboerijn en de citer.

Zo leren we dat er al in vroege tijden sprake was van muziekinstrumenten, ten tijde van een uitgeleide van een geliefde.

Exodus 15:
20 Toen nam Mirjam, de profetes, de zuster van Aaron, de tamboerijn in haar hand, en alle vrouwen gingen achter haar aan met tamboerijnen en in reidansen.
21 En Mirjam zong hun ten antwoord: Zingt de Here, want Hij is hoog verheven; het paard en zijn ruiter stortte Hij in de zee.

Mozes had de Israëlieten uit Egypte door de Schelfzee gevoerd en hen veilig aan de anderen kant gebracht. Als zij dan aan de andere kant komen zien we het lied van Mozes, Exodus 15: 1- 19, en daarna het lied van Mirjam de zus van Mozes, vers 20 en 21.

Als Mirjam dan haar lied inzet doet zij dat me de tamboerijn in haar hand en ook alle andere vrouwen gingen achter haar aan met tamboerijnen en in reidansen. Overwinningen en andere vreugdevolle gebeurtenissen werden zo muzikaal gevierd. Sommige bronnen stellen dat het hier ging om een klein soort handtrommel – Hebreeuws “toph” - dat een typisch vrouweninstrument was.

Centraal staat hier de dankuiting voor Gods wonderlijke uitredding.

We zien dat ook in de twee volgende voorbeelden.

Richteren 11:
34 Toen Jefta naar Mispa, naar zijn huis kwam, zie, zijn dochter ging hem tegemoet met tamboerijnen en reidansen. Zij was zijn enig kind; behalve haar had hij zoon noch dochter.

1 Samuel 18:
6 Het geschiedde echter, toen zij thuiskwamen, toen David na de overwinning op de Filistijn terugkeerde, dat de vrouwen uit alle steden van Israel koning Saul onder gezang en in reidans tegemoet gingen met tamboerijnen, vreugdebetoon en triangels;
7 En de dansende vrouwen zongen een beurtzang en zeiden: Saul heeft zijn duizenden verslagen, maar David zijn tienduizenden.

De twee bovenstaande teksten laten ons zien hoe het instrument gebruikt werd in dagen van feest. Zo zouden er nog meer voorbeelden genoemd kunnen worden die allemaal aangeven dat het instrument er al vanaf een pril begin was.

Daniel 3:
3 Toen kwamen de stadhouders, de oversten, de landvoogden, de staatsraden, de schatbewaarders, de rechters, de bewindvoerders, ja alle bestuurders der gewesten bijeen voor de inwijding van het beeld dat koning Nebukadnessar had opgericht, en zij stelden zich op voor het beeld dat Nebukadnessar had opgericht.
4 En een heraut riep met luider stem: Aldus wordt u bevolen, gij volken, natiën en talen:
5 Zodra gij hoort het geluid van hoorn, fluit, citer, luit, harp, doedelzak en allerlei soort van muziekinstrumenten, zult gij u ter aarde werpen en het gouden beeld aanbidden, dat koning Nebukadnessar heeft opgericht;
6 En ieder die zich niet ter aarde werpt en aanbidt, zal ogenblikkelijk in de brandende vuuroven geworpen worden.

Vanuit deze tekst, uit het boek van Daniel, zien we hoe er ten tijde van het Babylonische rijk ook sprake was van een veelvuldigheid aan instrumenten. De hoorn, de fluit, de citer, de luit, de harp, de doedelzak en allerlei soorten van muziekinstrumenten.
Dit leidt ons ertoe te zien dat vele volkeren de instrumenten hadden of ook hadden uitgevonden.

Laatste gedachten:

Door deze woorden en voorbeelden zien we dat muziek en instrumenten al sinds kort na de schepping een onderdeel waren van de mensheid.
Er waren uitvinders van het instrument alswel van smederij.

Daarnaast krijgen we ook een beeld van het instrument en hoe deze gebruikt werden, ten tijde van feestelijkheden en van overwinningen.